Overzicht
Inhoud:
Locatie
De locatie is de voormalige ambassade van de Verenigde Staten aan Nederland in Den Haag, ontworpen door Marcel Breuer in 1956. Het bevindt zich aan de kruispunten van de Korte Voorhout met de Lange Voorhout en het Smidsplein. De Locatie ligt aan de rand van de oude binnenstad, en in het hart van het politieke en culturele centrum van Den Haag, ook wel bekend als het Museumkwartier. Op de locatie stond oorspronkelijk een hotel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebombardeerd, waarna de Amerikanen hun Nederlandse ambassade hebben gevestigd. Het was in gebruik tot 2018, toen het gebouw niet langer gunstig was voor de benodigdheden van de ambassade. Sindsdien wordt het pand gebruikt door WEST Den Haag, een cultuurinstelling gericht op het tentoonstellen van moderne vormen van kunst. Het gebouw is tevens een nationaal monument verklaard.
Ontwerpopgave
Deze semi-fictieve ontwerpopdracht ging helemaal over het opnemen van een bestaand, monumentaal gebouw in een nieuw programma. Dit voormalige kantoorgebouw moet een tentoonstellingsruimte worden voor WEST Den Haag, evenals huisvesting van studio's voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en een debatcentrum, naast kantoren en andere ondersteunende ruimtes. Het nieuwe programma vereist meer ruimte dan het bestaande gebouw kan bieden, wat betekent dat er een nieuwe annex moet worden gebouwd die het oorspronkelijke gebouw met nieuwe waarden integreert, aan nieuwe eisen voldoet en past bij de omliggende buurt.
Vooronderzoek
Bij een eerste bezoek aan de voormalige ambassade was er al veel te zien. Het gebouw is erg complex en gelaagd, en het verloop van tijd heeft dit verhaal alleen maar ingewikkelder gemaakt. Toch valt het op als een prachtig, alhoewel misschien lichtjes gepijnigd gebouw. Al vanaf het eerste moment, en in de rest van het gebouw, belichaamt een gevoel van conflict veel aspecten van het gebouw. De modernistische expressie botst met klassiekere gebouwen in de omgeving, maar de manier waarop het is verouderd en tegelijkertijd zijn plaats heeft ingenomen, zorgt ervoor dat het opgaat in zijn omgeving. De grootse materialen lijden aan een vleugje nederigheid door de manier waarop ze zijn verweerd, een detail waar Breuer zorgvuldig over heeft nadacht. Het gebouw was oorspronkelijk ontworpen als een open, uitnodigende en zeer openbare plek, maar werd in de loop van de late 20e eeuw een afgesloten fort. Vanaf het begin was het duidelijk dat er schoonheid en waarde was die moesten worden afgestoft en weer naar voren moesten worden gebracht, terwijl enkele van de minder waardevolle ingrepen moesten worden 'gerepareerd'. Het sterke gevoel van identiteit dat al was ontwikkeld, zou echter een potentiële uitdaging vormen voor de creatie van een nieuwe.
Huidige hoofdingang aan de Lange Voorhout, het gebouw heeft hier duidelijk zijn plek gevonden en gemaakt
Huidige hoofdingang aan de Lange Voorhout, het gebouw heeft hier duidelijk zijn plek gevonden en gemaakt
Foto van een trappenhuis, een prachtig voorbeeld van de rijkheid van Breuer's architectonische uitdrukking en gebruik van materiaal
Foto van een trappenhuis, een prachtig voorbeeld van de rijkheid van Breuer's architectonische uitdrukking en gebruik van materiaal
Einde van de parkeerhelling, waar te zien is hoe tijdelijke pseudo-oplossingen schuren aan nieuwe eisen en het idee van openheid
Einde van de parkeerhelling, waar te zien is hoe tijdelijke pseudo-oplossingen schuren aan nieuwe eisen en het idee van openheid
Diagram waarin de waarde van verschillende aspecten van het bestaande gebouw wordt omschreven en georganiseerd, met iconen om de essentie van deze kwaliteiten te verbeelden
Diagram waarin de waarde van verschillende aspecten van het bestaande gebouw wordt omschreven en georganiseerd, met iconen om de essentie van deze kwaliteiten te verbeelden
Erfgoed op basis van Waarden
Bij het omgaan met erfgoed in de architectuur moet er altijd een balans worden gevonden tussen het behouden van het bestaande gebouw en het aanpassen ervan aan huidige en toekomstige eisen. De beste manier om te beslissen wat er moet worden veranderd, evenals hoe en waarom, is door te kijken naar de waarde die verschillende aspecten van het gebouw hebben. Deze variëren van de materiële tot immateriële aspecten van het gebouw, die allemaal op verschillende manieren waarde kunnen hebben (bijv. historisch, technisch, artistiek, enz.). Door te beoordelen wat voor algehele waarde het huidige gebouw biedt, wordt een benchmark gemaakt waartegen het nieuwe ontwerp meer waarde moet kunnen bieden. In het diagram rechts,hieronder, heb ik de essentie van de waarde van elk aspect samengevat en deze hiërarchisch georganiseerd. Met deze waardebeoordeling en transformatieraamwerk kon ik vervolgens beslissen welke aspecten moesten worden behouden, veranderd en verwijderd, en waar nieuwe aspecten moesten worden toegevoegd.
Hoofdconcepten
Op basis van het vooronderzoek en de waardebeoordeling ontwikkelde ik het volgende concept en visie: ik wilde de algehele esthetiek, compositie en architectonische expressie van Breuers oorspronkelijke gebouw zo veel mogelijk behouden. Tegelijkertijd wilde ik enkele van de meer verwaarloosde en onhandige delen en ruimtes van het gebouw verrijken, en de huidige geest van conflict vervangen door een geest die contrast op een meer harmonieuze manier viert. Om dat doel te bereiken, zou ik een grotere verscheidenheid aan ruimtes introduceren, bijeengehouden door een centrale route om beweging te creëren door een dynamische reeks ruimtes die samen één plek creëren voor discussie en inspiratie voor iedereen zouden bieden. Deze drie pijlers raken zowel het fysieke als het niet-fysieke van het gebouw en zullen helpen het verleden, heden en de toekomst met elkaar te verbinden.
Visieschetsen:
Visieschets vanaf de Korte Voorhout
Visieschets vanaf de Korte Voorhout
Visieschets van het nieuwe volume aan het Smidsplein
Visieschets van het nieuwe volume aan het Smidsplein
Doorsnede met de visie van hoe bestaande en nieuwe ruimten worden geïntegreerd in het nieuwe programma
Doorsnede met de visie van hoe bestaande en nieuwe ruimten worden geïntegreerd in het nieuwe programma
Plattegronden
Kelder
Deze verdieping bevat veel van de nieuwe tentoonstellingsruimtes, gelegen in een nieuw uitgegraven kelder naast het bestaande gebouw. Bestaande kelders worden ook gebruikt voor nutsvoorzieningen en opslag. Door meer ondergrondse ruimte te gebruiken en de algehele kwaliteit van bestaande kelders te verbeteren, wordt de behoefte aan bovengronds volume verminderd, waardoor het effect van het nieuwe gebouw op de algehele esthetiek van het bestaande gebouw wordt geminimaliseerd, wat overeenkomt met de waardebeoordeling en het transformatieraamwerk.
Begane Grond
De begane grond is de plek waar de hoofdingangen van het gebouw zijn, langs het Lange Voorhout, en de nieuwe ingang aan het Smidsplein. Debatfuncties bevinden zich in de westelijke vleugel van het gebouw, terwijl de tentoonstellingsruimtes zich in de nieuwe en oude gebouwen aan de oostelijke kant bevinden. Alle gebouwen omringen een onlangs gerenoveerde, openbare binnenplaats met een terras voor het aangrenzende café.
1e Verdieping
De eerste verdieping herbergt de resterende openbare tentoonstellingsruimtes en debatzalen. De indeling hier is vergelijkbaar met de begane grond en onderhoudt een verbinding via de opening naar de lobby in het nieuwe gebouw. In dit plan is duidelijk hoe de verschillende tentoonstellingszalen elk een unieke ruimte bieden voor potentiële installaties en tentoonstellingen.
2e Verdieping
De tweede verdieping is functioneler dan de vorige verdiepingen en is slechts semi-openbaar van aard. Deze verdieping herbergt de hoofdkantoren van WEST, evenals studio's en studieruimtes voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. De studieruimtes zijn verrijkt met twee grote balkons met uitzicht op het Smidsplein en de nieuwe binnentuin om buitenstudie en inspiratie aan te moedigen.
3e Verdieping
De derde verdieping, vergelijkbaar met de tweede verdieping, herbergt functionele ruimtes in de vorm van studio's voor de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de archieven voor West en gastenverblijven voor internationale of bezoekende kunstenaars.
Plattegrond van de Kelder
Plattegrond van de Begane Grond
Plattegrond van de 1e Verdieping
Plattegrond van de 2e Verdieping
Plattegrond van de 3e Verdieping
Doorsneden
Doorsneden langs en door het gebouw, waarmee de kwaliteiten en relaties tussen ruimtes wordt verbeeld.
Dwarsdoorsnede door het oude en nieuwe gebouw. Hierin is de nieuwe organisatie van ruimtes te zien, vooral in de nieuwe aanbouw (in het rood getekend) wat zich om het bestaande auditorium wikkelt
Dwarsdoorsnede door het oude en nieuwe gebouw. Hierin is de nieuwe organisatie van ruimtes te zien, vooral in de nieuwe aanbouw (in het rood getekend) wat zich om het bestaande auditorium wikkelt
Doorsnede in de lengterichting door het oude en nieuwe gebouw, evenals de binnentuin. Hier zijn de ruimtelijke kwaliteiten goed te zien van de nieuwe hoofdingang en lobby, evenals de vernieuwde binnentuin
Doorsnede in de lengterichting door het oude en nieuwe gebouw, evenals de binnentuin. Hier zijn de ruimtelijke kwaliteiten goed te zien van de nieuwe hoofdingang en lobby, evenals de vernieuwde binnentuin
Renders
Selectie van renders gemaakt voor de eindpresentatie van het project.
Voorgevel van het Nieuwe Gebouw
Het nieuwe gebouw in relatie tot het Smidsplein
Lobby van de nieuwe hoofdingang
Nieuw gebouw en binnentuin
Terras van het café in de binnentuin
Uitzicht vanaf het balkon op de 2e Verdieping
Gerenderde plattegrond van de Begane Grond
Voorgevel van het Nieuwe Gebouw
Het nieuwe gebouw in relatie tot het Smidsplein
Lobby van de nieuwe hoofdingang
Nieuw gebouw en binnentuin
Terras van het café in de binnentuin
Uitzicht vanaf het balkon op de 2e Verdieping
Gerenderde plattegrond van de Begane Grond
Technische Aspecten & Duurzaamheid
Binnenklimaat
Klimaatdiagram in de zomer, met daarop het gebruik van vloerkoeling, natuurlijke zonwering, natuurlijke ventilatie en thermische massa
Klimaatdiagram in de zomer, met daarop het gebruik van vloerkoeling, natuurlijke zonwering, natuurlijke ventilatie en thermische massa
Klimaatdiagram in de zomer, met daarop het gebruik van vloerkoeling, natuurlijke zonwering, natuurlijke ventilatie, en zonnepanelen
Klimaatdiagram in de zomer, met daarop het gebruik van vloerkoeling, natuurlijke zonwering, natuurlijke ventilatie, en zonnepanelen
Klimaatdiagram in de winter, met daarop het gebruik van vloerverwarming, natuurlijke zontoetreding, natuurlijke ventilatie en thermische massa
Klimaatdiagram in de winter, met daarop het gebruik van vloerverwarming, natuurlijke zontoetreding, natuurlijke ventilatie en thermische massa
Klimaatdiagram in de winter, met daarop het gebruik van vloerverwarming, natuurlijke zontoetreding, natuurlijke ventilatie en zonnepanelen
Klimaatdiagram in de winter, met daarop het gebruik van vloerverwarming, natuurlijke zontoetreding, natuurlijke ventilatie en zonnepanelen
Het ontwerp van het nieuwe gebouw omvat veel middelen voor passieve klimatisering, zoals slimme zonwering, groene daken en natuurlijke ventilatie. De nieuw geplante loofbomen aan de zuidelijke gevels verminderen de penetratie van zonlicht (en warmte) in het gebouw in de zomer, maar maximaliseren het in de winter. Ze helpen ook om geluid van de drukke straten rond het gebouw te absorberen. Groene daken helpen op dezelfde manier om de omgeving in de zomer te koelen en bieden extra isolatie in de winter. Natuurlijke ventilatie zou leiden tot vochtigheidsproblemen en schommelende temperaturen binnen als er geen stampleem-elementen in het nieuwe gebouw waren. Deze elementen absorberen en geven op natuurlijke wijze vocht af, waardoor de luchtvochtigheid wordt gereguleerd, en hun grote massa helpt om de temperatuur binnen te stabiliseren. Deze maatregelen helpen om de afhankelijkheid van mechanische middelen voor klimatisering te verminderen, alhoewel efficiënte vormen hiervan wel zijn geïmplementeerd voor extreme gevallen. Een vloerverwarming/-koelsysteem is toegepast in het hele oude en nieuwe gebouw, dat ook is aangesloten op een thermische buffer ondergronds. Het dak is voorzien van zonnepanelen voor elektriciteitsopwekking, evenals grijs wateropvang voor het doorspoelen van toiletten.
Geëxplodeerde isometrische tekening van de nieuwe draagstructuur in relatie tot het bestaande gebouw
Geëxplodeerde isometrische tekening van de nieuwe draagstructuur in relatie tot het bestaande gebouw
Draagstructuur
De draagstructuur van het nieuwe gebouw is ontworpen om semi-onafhankelijk te zijn en met minimale impact op het bestaande gebouw. Een van de concepten voor het hele gebouw was om de zichtbaarheid van Breuers gevelontwerp te behouden. Daarom heb ik ervoor gekozen om op de plek waar het oude en nieuwe gebouw elkaar ontmoeten uitkragende spanten te gebruiken om te voorkomen dat er kolommen voor de bestaande gevel worden geplaatst. Het stampleem-volume aan het uiteinde van het gebouw fungeert als tegengewicht, zodat er zo min mogelijk kracht op de bestaande gevel wordt uitgeoefend. Stampleem (ook wel Rammed Earth) wordt in de kelder gebruikt omdat het vrij kan worden aangebracht en ter plekke kan worden gemaakt van materiaal dat is verkregen bij het uitgraven van de kelder. Vrijwel alle andere elementen zijn gemaakt van hout en zijn daarom bio-based.
Detailering
Dit zijn de gedetailleerde aanzichten en doorsneden (oorspronkelijke schaal 1:20) waar de oude en nieuwe gebouwen elkaar ontmoeten. Vanuit deze tekeningen worden de ruimtelijke en materiële kwaliteiten van beide gebouwen benadrukt. Naast de technische aspecten die deze tekeningen bestrijken, geven ze een groter gevoel van de architectonische expressie van het ontwerp.
1:20 Aanzicht en Horizontale & Verticale Doorsneden waar het bestaande en het nieuwe elkaar raken
1:20 Aanzicht en Horizontale & Verticale Doorsneden waar het bestaande en het nieuwe elkaar raken
Situatiekaart van het Nieuwe Ontwerp in relatie tot zijn omgeving
Situatiekaart van het Nieuwe Ontwerp in relatie tot zijn omgeving
Stedelijke Ecologie
Een belangrijk aspect van de ontwerpopgave (en voor architectuur in het algemeen) is stedelijke ecologie. Voor de gezondheid en welzijn van iedereen in de stad is het belangrijk om te bedenken hoe verschillende leefruimtes zijn voor mensen, dieren en planten in de stad. De ontwerplocatie wordt omringd door ruimtes van relatief hoge kwaliteit, zoals het Haagse Bos, de Hofvijver en de aangrenzende Lange Voorhout, maar het straatbeeld net buiten de locatie laat te wensen over. Bovendien onderbreekt deze ruimte de doorstroming en verbinding tussen de eerder genoemde kwalitatieve ruimtes. Om deze problemen aan te pakken, heb ik plantenleven in mijn ontwerp opgenomen door groene daken toe te voegen en nieuwe bomen voor het gebouw te planten, om deze ecologische corridors te helpen verbinden en daarmee de klimaatkwaliteit van de omliggende straten te verbeteren.
Huidige Urban Heat Island Effect (UHI) in de omgeving van het project
Huidige Urban Heat Island Effect (UHI) in de omgeving van het project
Huidige geluidsniveau (overdag) in de omgeving van het project
Huidige geluidsniveau (overdag) in de omgeving van het project
Huidige diversiteit van boomsoorten in de omgeving van het project, het grootste deel is varianten van Lindebomen (roze en rood), Platanen (geel) en Kastanjebomen (blauw)
Huidige diversiteit van boomsoorten in de omgeving van het project, het grootste deel is varianten van Lindebomen (roze en rood), Platanen (geel) en Kastanjebomen (blauw)
Andere projecten
Lees meet over gerelateerde projecten of ga terug naar het project overzicht.
Allereerste project
Novo Molinus >>
Een woningproject voor een boswachter, inclusief een publiek onderwijs- en bezoekerscentrum, is een voorbeeld van het integreren van het publieke en private leven.
Treehousing >>
Dit grootschalige woningproject richt zich op de essentie van het wonen: wat is het dat mensen willen en nodig hebben in het dagelijks leven? En hoe kunnen waarden worden geïntegreerd in woningontwerp?
DuDock House >>
Een passagiersterminal for geautomatiseerde RoBoats. Omvangt ook een klein museum voor het concept, evenals the centrale RoBoat werkplaats en controlekamer.